Pomimo tego, iż bezrobocie w Polsce stale się zmniejsza, to brakuje niestety rąk do pracy. Z tego też względu wielu pracodawców decyduje się na zatrudnienie pracowników z Ukrainy, którzy są bardzo chętni do podjęcia pracy na terytorium Polski. Wielu pracodawców ma jednak spore obawy przed zatrudnieniem cudzoziemców, uważając, iż wiążą się z tym bardzo skomplikowane formalności. Do 2016 roku faktycznie tak było, jednak w ciągu ostatnich miesięcy sporo zmieniło się w tym zakresie. W jaki zatem sposób można ściągnąć Ukraińca do pracy w Polsce krok po kroku?
Jak ściągnąć Ukraińca do pracy w Polsce?
1. Złożenie w PUP oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi
Aby zatrudnić legalnie pracownika z Ukrainy, konieczne jest złożenie we właściwym ze względu na siedzibę swojej firmy Powiatowym Urzędzie Pracy oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi (przez okres, który w ciągu kolejnych 12 m-cy nie przekroczy 6 m-cy) co stanowi tzw. tryb uproszczony. Jeszcze do niedawna obowiązywała zasada, iż pracownikowi z Ukrainy należy wysłać zaproszenie do pracy, które musiało być wpisane do ewidencji zaproszeń i ważne było przez okres roku, jednak sporo się w tej kwestii zmieniło. Zgodnie bowiem ze zmianami do ustawy o zatrudnieniu zaproszenie od pracodawcy od 1 stycznia 2017 roku nie obowiązuje i nie jest już wydawane, co znacząco upraszcza procedurę zatrudnienia pracownika z Ukrainy.
2. Odebranie oświadczenia Z PUP i przekazanie Ukraińcowi
W sytuacji, gdy Powiatowy Urząd Pracy zarejestruje oświadczenie, co może trwać od jednego do kilku dni, pracodawca może je odebrać i przekazać pracownikowi, który na jego podstawie może ubiegać się o wizę roboczą.
3. Uzyskanie wizy roboczej przez Ukraińca
Ukraińcy zazwyczaj posiadają wizę turystyczną, jednak nie jest ona wystarczająca do podjęcia pracy. Uzyskane przez obcokrajowca oświadczenie stanowi postawę do ubiegania się o wizę we właściwym konsulacie. O taką wizę nie musi jednak starać się osoba, która posiada dokument uprawniający do przebywania na terytorium RP w formie, która nie wyklucza podjęcia pracy w Polsce. Chodzi tutaj o wizę lub zezwolenie na pobyt czasowy.
4. Umowa o pracę, umowa sezonowa i krótkoterminowa
W kolejnym kroku należy podpisać z obywatelem Ukrainy umowę o pracę, która powinna uwzględniać strony umowy, jej rodzaj, datę jej zawarcia, a także warunki samej pracy oraz wynagrodzenia. Taka umowa musi zostać zawarta w formie pisemnej, a pracodawca musi poinformować pracownika o obowiązującej go normie czasu pracy, częstotliwości wypłat, wymiarze przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego, a także okresu wypowiedzenia umowy. Ukraińcy mogą również zostać zatrudnieni do pracy sezonowej na podstawie umowy o dzieło lub umowę zlecenia, a także do pracy krótkoterminowej. W przypadku pracy sezonowej konieczne jest uzyskanie zezwolenia, które wydawane jest jedynie na okres 8 miesięcy. W przypadku umowy zlecenia w odróżnieniu od umowy o dzieło pracownik musi mieć opłacane obowiązkowe ubezpieczenie społeczne, o ile oczywiście Ukrainiec nie pracuje na podstawie umowy o pracę i nie uzyskuje minimalnego wynagrodzenia o pracę. Jeśli chodzi natomiast o umowę o dzieło, to osoba wykonująca pracę nie podlega ubezpieczeniom społecznym i w przypadku tej umowy nie obowiązuje minimalne wynagrodzenie za pracę. W przypadku pracy krótkoterminowej również konieczne jest posiadanie zezwolenia na pracę, które wydawane jest na okres do 6 miesięcy. Takie zezwolenie mogą jednak otrzymać tylko te podmioty, które prowadzą gospodarstwo rolne lub osoby fizyczne w sytuacji, gdy praca będzie wykonywana na rzecz ich gospodarstwa domowego.
5. Skierowanie pracownika na badania lekarskie
W następnej kolejności pracownik musi zgłosić się na badania, które muszą być przeprowadzone przez lekarza medycyny pracy i wykonywane są zawsze na koszt pracodawcy. Pracownik nie może zostać dopuszczony do pracy, jeśli nie ma aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku. Warto w tym momencie podkreślić, iż takie badania nie są konieczne do przeprowadzenia, jeśli dany pracownik przyjmowany jest ponownie do pracy u pracodawcy na tym samym stanowisku na podstawie kolejnej umowy, która została zawarta w ciągu 30 dni od wygaśnięcia lub rozwiązania poprzednie obowiązującej umowy.
6. Skierowanie pracownika na szkolenie BHP
Przed rozpoczęciem pracy pracownik powinien również odbyć wstępne szkolenie BHP oraz instruktaż stanowiskowy. Pracownik powinien być ponadto poinformowany o zagrożeniach dla jego zdrowia i życia, które mogą pojawić się w zakładzie pracy, czy też na danym stanowisku. Niezwykle ważne jest również to, aby pracownik dowiedział się, jakie są zasady postępowania w sytuacji powstania awarii, a także którzy pracownicy zostali wyznaczeni do udzielania pierwszej pomocy.
7. Pozostałe formalności
W terminie 7 dni od powstania obowiązku ubezpieczenia, czyli od daty zatrudnienia pracodawca zobowiązany jest do zgłoszenia pracownika w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych na formularzu ZUS ZUA, jednak zamiast numeru PESEL konieczne jest wpisanie numeru paszportu. Pracownik powinien ponadto zostać zameldowany w miejscu pobytu zgodnie ze standardową procedurą. Dla każdego pracownika konieczne jest również prowadzenie ewidencji czasu pracy oraz akt osobowych, które są niezbędne np. podczas kontroli przeprowadzanej przez Państwowy Inspektorat Pracy, czy też podczas ewentualnego sporu sądowego pomiędzy pracownikiem a pracodawcą.